zondag 18 december 2022

IJsmeting Yndyk Heegermeer 6,4 cm

IJsmeting Heegermeer - Jacob Brandsma
Alde Rien Oosthem 4,5 cm d.d. 15-12-2022

IJsmeting Yndyk Heegermeer d.d. 18-12
Op het Heegermeer, Yndyk meet het ijs 6,4 cm bij lokaal -4 C.
Dat lijkt wel representatief voor de meren niet ver van de kant.
Een mooi begin om wat te verkennen.
De Ie Woudsend lag bij de brug nog open.
Nog te vroeg om ijswegen uit te zetten.



vrijdag 12 februari 2021

IJs meting Geeuw IJlst 5,6 cm bij -9 vanochtend

Galamadammen 10 cm ijs 11-02-2021

De ijsdikte op de Geeuw hield niet over bij molen de Rat. Galamadammen deed gister 10 cm ijsdikte bij +2 graden. Niet passend om het ijs op te gaan.



donderdag 11 februari 2021

 IJs meting Slotermeer Lutsmond 9,4 cm

 Opnames met verslaggever


De ijsgroei zet door en het Slotermeer meet plaatselijk 9,4 cm. Met nog drie nachten te gaan komt het scenario dichterbij dat het tot wel 15 cm ijsdikte kan komen op meren en vaarten in het buitengebied.

De Luts in Balk was nu voor het eerst dichtgevroren met prachtig zwart ijs.

dinsdag 9 februari 2021

IJsmeting Elfsteden route Zwette 5,6 cm en Slotermeer 7,2 cm

Nog te vroeg om vertrouwd te schaatsen op meren en vaarten


De ijsdikte op de Zwette bij het Weidumerhout varieerde van 5,6 tot 4,0 cm d.d. 9 februari 2021 maar het sneeuwpapijs toonde zich onbetrouwbaar en een vertrouwd schaatstochtje zat er nog niet in bij plaatselijk lichte dooi, net boven het nulpunt. Op het Slotermeer bij de Lutsmond aan de kant van Balk was de ijslaag 7,2 cm dik; sterk genoeg om een rondje te schaatsen maar de kwaliteit is er plaatselijk slecht: “roffelig ijs” door de nogal stevige wind.

Bij het strand van Sloten was het ijs op het Slotermeer nog onbegaanbaar en de monding van het Slotergat (Sleattemer Gat) is wat berucht en doet zich eer aan.

De Wijd Draai bij Nijesyl (Nijezijl) ligt er aan de aanlandige windkant goed bij en daar gaan wij 10-2-2021 misschien ijs meten en een stukje schaatsen richting Osingahuizen op de Wide Wimerts (Wijde Wijmerts). Oostelijke wind heeft het ijs meest naar de westelijke oever gestuwd en aan die kant kan er niet zoveel mis gaan met pas bevroren wakken o.i.d. Bruggen en de bebouwde kom liggen meest open. De Luts in Balk nog helemaal.

Elfsteden-avonturiers die misschien in kleine groepjes te zijner tijd de route willen volgen kunnen mijns inziens beter over Heegermeer en de Fluessen richting Galamadammen, zoals het er nu uit ziet.

Het voorgaande is enkel ter achtergrond informatie en geen vrijbrief om op eigen initiatief op kanalen en meren te gaan schaatsen. Volg altijd de aanwijzingen van de schaatswegen op en neem uitgestippelde routes als u geen risico wilt lopen.

Door Jacob Brandsma

06 1095 1589  T 0515 760800 (kantoor)


maandag 8 februari 2021

Sneek - Nog geen ijs te meten op de Elfsteden route Sneek De Geeuw

Wind belet vorming ijsvloer


Ondanks een paar nachten matige vorst wil de vorming van een ijsvloer op De Geeuw, Sneek nog niet lukken. De windkracht helpt wel bij de afkoeling van het water. Zodra het dan windstil valt kan er zich in een enkele nacht een ijsvloer vormen, zo genoemd grondijs. 



zondag 22 november 2020

Getijde lagune kwelder ontwikkeling voor zachte zeewering Noord-Fryslan

Inzet geotubes als zomerdijken voor opvang sedimentatie van zee



Door Jacob Brandsma

Baggertubes zijn op maat gemaakten "worsten" van geotextiel die een poriegrootte kunnen hebben van 100 tot 150 um zodat ze waterdoorlatend zijn en gronddicht. De omtrek kan oplopen tot 20 a 30 meter en de lengte kan 100 meter zijn. Via vulopeningen aan de bovenzijde wordt baggerspecie in de tubes gepompt. Het geotextiel werkt als een zeef waarbij het water door de poriƫn naar buiten gaat en de vaste stof achterblijft in de baggertube. De verhouding vaste stof tot water zal 1 : 8 kunnen bedragen zodat de vulling via leidingen kan worden aangevoerd.

Door ontwatering, rijping en inklinking zal de baggerspecie / het slik geleidelijk tot steek vaste grond omvormen. De uiteindelijke hoogte valt niet exact te voorspellen.

De afgelopen tien jaar zijn wereldwijd tientallen projecten uitgevoerd met baggertubes van geotextiel in oevers en dammen. Voorbeelden in Nederland zijn Kornwerderzand, een 340 meter lange dam voor een vismigratierivier (Ten Cate Atlantis tubes / van Oord), het Krabbersgat bij Enkhuizen, Reeuwijkse Plassen, Rotterdam, Almere en Vogeleilanden project Putten in opdracht van Natuurmonumenten. Zilte toepassingen buitendijks heb ik in NL niet kunnen vinden.

Auteur ziet kansen om een zachte zeewering met behulp van geotubes te realiseren nu er dijkversterking nodig is op het traject Koehool Lauwersoog. In te zetten geotubes kunnen een omtrek hebben van 20 meter met een lengte van 100 meter. De vulgraad bedraagt in de praktijk 70 tot 80 procent. Bovenstaande meting geeft de volgende verhouding. Dit model heeft een omtrek van 40 cm en dit levert een hoogte op van 6 cm na 7 weken. In de praktijk kan een model met een omtrek van 20 meter op deze basis een hoogte van 3 meter bereiken. De output berekening Tube Simulator NETICS komt bij een tube breedte van 8 meter tot een hoogte van 2,8 meter en is dus conform. Afhankelijk van de bodemgesteldheid e.d. kan de geotube nog zakken maar een realistische hoogte van 1,8 tot 2,2 meter lijkt aannemelijk.

Om voldoende sedimentatie van zee te oogsten voor aangroei van kwelder en voor zachte ophoging van bestaande dijken is er oppervlakte nodig. Het Wetterskip wil per dijksegment tijdens ontwerpatelier bepalen welke opties in aanmerking komen en welke per saldo valt te verkiezen. Voor het dijksegment Koehool Zwarte Haan kan men overwegen om geotubes in te zetten en er een vierkant in zee mee aan te leggen van ong. 8 x 8 km met getijdesluizen voor ongehinderde aanvoer bij vloed en gecontroleerde afvoer van sedimentarm water door een dalende balgstuw die 0,5 cm per minuut zakt 4 uur na hoogwater. Bij een getijdeslag van 1 meter komt er 64 miljoen kuub zeewater binnen. Bij 2,5 kg sediment per kuub komt er dan 160.000 ton sediment binnen. Per maand is de theoretische hoogte winning 168 cm. Als er in de praktijk de helft van gerealiseerd wordt is het nog ontzagwekkend.

Voor de bestaande zeedijk kan er een geotube voordijk aangelegd worden op een afstand van 300m. Er vormt zich een bassin die kan worden volgespoten met sedimentatie uit het aangelegde vierkante getijde meer. Om hoogte te bereiken zullen er geotubes moeten worden gestapeld. Er is m.i. genoeg breedte nodig om verzakking van de dijk te voorkomen waardoor er een soort duinenrij wordt gevormd. Voor de hoogste zone zal er aan weerszijden baggertubes kunnen worden aangelegd om het slib in een bassin vast te houden tot dat het genoeg aankoekt.

De getijde lagune maakt de bodem geleidelijk beter begaanbaar en parallel aan de zeedijk kunnen er vogeleilanden worden aangelegd met, afhankelijk van het ambitie niveau waar draagvlag voor afgetast kan worden, natuur-inclusieve landbouw en dergelijke al ligt bebouwing daar gevoelig. Direct toezicht werkt wel bevorderlijk voor welslagen van het project.

Of het politiek haalbaar is om de dijksegmenten tussen Zwarte Haan en Fiskbuorren ook gelijksoortig te omringen met geotubes voor bevordering kweldervorming is een discussie die kan worden gevoerd. Evenals de segmenten tot Ternaard, Peazumerlannen en de Bantpolder. 

"Reguliere" dijkversterking is qua natuur zeer ingrijpend en gebruik making van materie die de zee met getijdenwerking al in overvloed aanvoert biedt kansen om verantwoord en toekomst gericht het probleem van zeewering hier tegemoet te treden door de kwelders met de zeespiegelstijging te laten meegroeien.

Onbekendheid met de techniek leidt misschien tot een lange implementatietijd omdat betrokkenen vaak risicomijdend zijn en graag beproefde technieken toegepast zien. Met een duidelijke risicoanalyse en bewezen beheersmaatregelen kan er misschien voldoende draagvlak worden verkregen. Ieder ontwerp is maatwerk en het principe van "learning by doing en vakmanschap" dient te worden gehanteerd als in bestekken onvoldoende kan worden omschreven vanwege kennisleemte.

Kosten 

Deze bron komt op een kostprijs van € 10,- per kuub. Bij een doorsnee van 8 x 2 m en een lengte van 200 m komt de inhoud op 3200 kuub wat het eindtotaal van dit formaat baggertube op €32000,- brengt. Buitendijks zal dit ten minste 2 x zo duur worden, mogelijk meer. Een kilometer zal ten minste €160000 gaan kosten. De complete geotube ringdijk van 8 x 8 km komt dan op meer dan €5.120.000,-- mogelijk het dubbele. Aan de bestaande zeedijk zal er over 8 tot 10 km vier tube banen moeten komen wat neer komt op 40 x €160.000 = €6.400.000. Dan komt nog het suppletiewerk van bassins en afwerking zoals aanleg van een fietspad. Tien km dijk met lagune kwelder zal ten minste 12 tot 20 miljoen € gaan kosten. De sluizencomplexen komen er nog bij.

Bron referentie: 

Baggerspecie in geotextiele tubes, Delft januari 2017 SBRCUnet ir. Ger Vergeer Projectmanager


zondag 15 november 2020

Situatieschets zachte kustwering Koehool Lauwersoog




Een getijde lagune omzoomd door ringdijk/eilanden houdt hoog water vast voor 4 uur per getijdeslag en zorgt voor sedimentatie. Gecontroleerde afstroom van 0,5 cm per minuut voor de volgende 4 uur met een balgstuw constructie laat sediment arm zeewater uitstromen. Desgewenst door een havenkom wat een vaargeul helpt op diepte te blijven. Er komt een kwelderzone met een duinenrij wat de bestaande zeedijk inpakt en ophoogt. De kwelder krijgt een natuurlijk meanderend karakter met brak water, gunstig voor biodiversiteit.